BOŞANMA DAVALARI HAKKINDA MERAK EDİLENLER
Boşanma aşaması çiftler için hem duygusal hem de hukuki olarak zorlayıcı bir süreçtir. Bu süreci en doğru şekilde yönetebilmek için boşanma davasının hukuka uygun şekilde yönetilmesi gerekir. Ayrıca davanın tarafların durumuna en uygun şekilde açılması ve takip edilmesi önem arz etmektedir. Boşanma işlemlerine başlamadan önce anlaşmalı ve çekişmeli boşanma, nafaka, tazminat, velayet gibi hususlar hakkında bilgi sahibi olunması yahut alanında uzman bir boşanma avukatından destek alınması tavsiye edilmektedir. Bu makalede, boşanma davalarıyla ilgili en çok merak edilen konuları detaylı şekilde ele aldık.
Boşanma Davası Nasıl Açılır?
Boşanma davaları için görevli mahkeme aile mahkemeleridir. Aile mahkemesi bulunmayan yerlerde aile mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemesi görevlidir. Yetkili mahkeme ise eşlerden birinin yerleşim yerindeki aile mahkemesi veya eşlerin davadan önceki son altı ayda birlikte oturdukları yer mahkemesidir. Boşanma davası açmak isteyen bireyler öncelikle yetkili aile mahkemesine başvurmalıdır. Dava dilekçesinin içeriği ve sunulacak deliller sürecin temelini oluşturur.
Anlaşmalı Boşanma Nedir ve Şartları Nelerdir?
Boşanma davaları anlaşmalı veya çekişmeli olarak açılabilir. Çekişmeli boşanma davaları, yargılama usulü gereği anlaşmalı boşanmalara göre daha uzun sürede sonuçlanmaktadır. Anlaşmalı boşanma davaları ise boşanma ve nafaka, velayet, tazminat vs. gibi boşanmanın sonuçları konusunda ortak bir uzlaşıya vararak bir protokol hazırlanması ile daha kısa sürede gerçekleşmektedir. Bu davalarda dava dilekçesine ek olarak boşanma protokolünün mahkemeye sunulması, mahkemenin bu protokolü onaylayarak tarafları bizzat dinlemek suretiyle karar vermesi gerekir.
Anlaşmalı olarak boşanma kararı alabilmek için evliliğin en az bir yıl sürmüş ve tarafların tüm konularda uzlaşmış olması şarttır. Aksi halde anlaşmalı değil çekişmeli boşanma davası söz konusu olacaktır. Türk Medeni Kanunu gereği anlaşmalı boşanmada hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir.
Çekişmeli Boşanma Davasında Süreç Nasıl İşler?
Taraflar arasında mal paylaşımı, nafaka, velayet gibi konularda uzlaşma sağlanamıyorsa dava çekişmeli olarak yürür ve süreç daha uzun sürebilir. Bu aşamada dilekçeler, tanıklar, bilirkişi raporları ve her türlü delil önem kazanır. Çekişmeli boşanma davaları Türk Medeni Kanunu’ndaki boşanma sebeplerine dayanılarak açılabilir. Türk Medeni Kanunu’nda sayılan boşanma sebepleri şunlardır:
- Zina
Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış
Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme
Terk
Akıl hastalığı
Evlilik birliğinin sarsılması
Boşanma sebeplerinden biri ya da birkaçı dayanak gösterilerek açılacak çekişmeli boşanma davası, davacı eşin, diğer eşe yönelik tüm taleplerini içeren yazılı dava dilekçesi ile, bu talepleri ve boşanma sebeplerini ispata yarar delillerin mahkemeye sunulması suretiyle açılır. Davanın açılmasından sonra diğer eşin davaya cevap verme ve kendi dayanacağı nedenlerle karşı dava açma hakkı bulunur.
Çekişmeli boşanma davasında, yargılama süreci boyunca tarafların ileri sürdükleri iddialar ve sundukları deliller mahkeme tarafından toplanarak değerlendirilir. Hâkim, uyuşmazlığı çözümlemek adına taraf beyanlarını ve delilleri birlikte göz önünde bulundurur. Bu çerçevede hâkim, tarafların taleplerini ve iddialarını belirledikten sonra, talep ve savunmanın genişletilmesi yasağı uyarınca, re’sen dikkate alınması mümkün olmayan ve süresinde ileri sürülmeyen hususlar hakkında karar veremez. Bu nedenle dilekçeler aşamasında iddia, talep ve savunmaların eksiksiz ve doğru şekilde ortaya koyulmasına dikkat edilmelidir.
Boşanma Davasında Hangi Deliller Geçerli Sayılır?
Sosyal inceleme ve bilirkişi raporları, mesaj kayıtları, sosyal medya içerikleri, tanık beyanları, fotoğraflar ve maddi belgeler hukuka uygun şekilde elde edilirse geçerli delil sayılabilir.
Çekişmeli boşanma davalarında en önemli delil araçlarından biri tanık beyanlarıdır. Tanıklar, bizzat görgü ve duyumlarına dayalı olarak, taraflar arasında meydana gelen olaylara ilişkin mahkemeye bilgi sunarlar. Duruşma gününde tanıkların taraflar arasındaki uyuşmazlık konularını aydınlatacak şekilde beyanları alınır. Ancak, tanıkların yalnızca üçüncü kişilerden duydukları yahut soyut varsayımlara dayalı ifadeleri, davanın ispatına katkı sağlamaz. Mahkeme, tanıklardan özellikle doğrudan gözlemledikleri ve kişisel algılarına dayanan olaylara ilişkin beyanlarda bulunmalarını bekler.
Sosyal Medya Paylaşımları Boşanma Davasında Delil Olur mu?
Evet, sosyal medya içerikleri boşanma davasında delil olabilir ancak bu delillerin hukuka uygun yollarla elde edilmesi gerekir. Aksi halde geçersiz sayılır.
Fiziksel ve Psikolojik Şiddet Boşanma Davasında Nasıl Değerlendirilir?
Şiddet iddiaları boşanma davasında güçlü gerekçeler arasındadır. Bu durumda koruma tedbirleri alınabilir. Kadının erkek tarafından ağır şekilde fiziksel şiddete maruz kalması, eşine karşı süreklilik arz eden fiziksel şiddeti ve güven sarsıcı davranışların bulunması gibi durumlarda taraflar arasında geçimsizlik bulunduğu Yargıtay tarafından kabul edilmekte ve şiddet uygulayan taraf boşanma davasında kusurlu kabul edilmektedir.
Boşanma Davasında Velayet Hangi Kriterlere Göre Belirlenir?
Boşanma sürecinde ve sonrasında çocuğun velayetinin hangi ebeveyne verileceğine karar verilirken, Türk Medeni Kanunu uyarınca çocuğun üstün yararı ilkesi esas alınır. Velayet konusunda nihai takdir yetkisi mahkemeye ait olup, hâkim kararını verirken tarafların maddi ve manevi yeterliliklerini, ebeveynlerin kişisel yaşam koşullarını, çocuğa sunabilecekleri bakım ve eğitim olanaklarını dikkate alır.
Bu kapsamda, eşlerin boşanma sonrasında yaşamayı planladıkları çevre, barınma koşulları, gelir durumları, müşterek çocukla aralarındaki duygusal bağ ve iletişim kalitesi gibi unsurlar detaylı biçimde değerlendirilir.
Mahkeme, bu hususlara ilişkin sosyal inceleme raporu talep edebilir ve uzmanlar aracılığıyla yapılan gözlemler sonucunda çocuğun psikolojik ve fiziksel gelişimi açısından en uygun ebeveynin kim olduğuna kanaat getirir. Tüm bu değerlendirmelerin amacı, çocuğun boşanma sürecinden en az zararla çıkmasını sağlamak ve uzun vadede sağlıklı bir birey olarak gelişimini sürdürebileceği bir ortamın temin edilmesidir.
Boşanma Sonrası Nafaka ve Tazminat Talepleri
Yoksulluk nafakası, iştirak nafakası ve maddi/manevi tazminatlar boşanma sürecinin önemli kalemleridir. Tarafların kusur oranı bu taleplerin sonuçlanmasında etkilidir. Boşanma davalarında, mahkeme tarafların ileri sürdükleri iddialar çerçevesinde sundukları hukuka uygun delilleri değerlendirerek, evliliğin temelinden sarsılmasına neden olan olaylarda hangi tarafın daha ağır kusurlu olduğunu tespit eder. Bu kusur değerlendirmesi; tanık beyanları, yazılı belgeler, mesaj kayıtları, sosyal medya paylaşımları gibi deliller ışığında yapılır.
Hâkim, tarafların birbirlerine karşı ileri sürdükleri fiil ve davranışları hem evlilik birliği içindeki etkileriyle hem de boşanma nedenleriyle olan ilgisi bakımından inceleyerek, kusur oranını belirler. Kusur tespiti, sadece boşanma kararının verilmesini değil; aynı zamanda tazminat, nafaka ve velayet gibi sonuçların da belirlenmesinde önemli rol oynar.
Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?
Anlaşmalı boşanmalar birkaç hafta içinde tamamlanabilirken, çekişmeli davalar dilekçeler aşaması, delil toplama ve bilirkişi incelemeleri ve raporların düzenlenmesi nedeniyle 1-2 yıl sürebilir. Bu süre davanın içeriğine ve mahkemelerin iş yüküne göre farklılık göstermektedir.
Sanal Aldatma Boşanma Sebebi midir?
Dijital iletişim araçları (sosyal medya, mesajlaşma uygulamaları, e-posta vb.) üzerinden kurulan duygusal yakınlaşmalar, tek başına zina sayılmaz ancak evlilik birliğini sarsan davranış olarak değerlendirilerek boşanma sebebi olabilir.
Bu tür dijital yazışmalar, özellikle karşı tarafa yönelik duygusal içerikli ifadeler, gizli görüşmeler ya da eşin güvenini zedeleyecek mahiyette davranışlar içeriyorsa, mahkeme tarafından sadakat yükümlülüğünün ihlali kapsamında kusurlu davranış olarak kabul edilebilir. Bu durumda hâkim, evlilik birliğinin devamının taraflardan beklenemeyecek derecede zedelendiği kanaatine varırsa, boşanmaya karar verebilir.
Adli Yardım ile Ücretsiz Boşanma Davası Açmak Mümkün mü?
Maddi durumu yetersiz olan kişiler barolar aracılığıyla adli yardım başvurusunda bulunarak yahut dava açarken mahkemeden talepte bulunarak ücretsiz avukat desteği alabilir ve dava masraflarından muaf tutulabilir. Kayseri Barosu Başkanlığı’na adli yardım başvurusunda bulunmak için gerekli belgelere ulaşmak için tıklayınız.
Boşanma Davası Açmadan Önce Bilinmesi Gerekenler
Boşanma süreci yalnızca duygusal değil, aynı zamanda ekonomik sonuçlar da doğurur. Taraflar, dava açmadan önce genellikle nafaka, maddi ve manevi tazminat, mal paylaşımı gibi kalemlerin yaratacağı mali yükü değerlendirme eğilimindedir. Bu süreçte en çok merak edilen hususlardan biri de boşanma avukatı ücretleridir.
Ancak uygulamada görülmektedir ki; boşanma avukatı ücretleri, çoğu zaman uzun vadeli ve düzenli ödeme yükümlülüğü doğuran nafaka veya yüksek meblağlı tazminatlarla karşılaştırıldığında görece sınırlı bir maliyet kalemi olarak kalmaktadır. Bu nedenle, hak kaybına uğramamak ve süreci profesyonel bir şekilde yönetebilmek adına, avukat desteği almak çoğu zaman ekonomik açıdan da daha rasyonel bir tercih oluşturmaktadır.
Boşanma davası açarken avukatsız dava açmak mümkün olsa da bu sürecin uzunluğu ve hassasiyeti göz önünde bulundurulduğunda hak kaybı yaşamamak adına profesyonel destek önerilir. Ayrıca süreç başlamadan önce delil toplanmalı ve strateji belirlenmelidir.